Soğuk Savaşın en sert yıllarında dünyanın iki kutuplu bu yapısında,tüm dünyada gençlerin özgürlük,eşitlik gibi sloganlarla sokaklara döküldüğü,isyan ateşinin en yüksek perdeden yandığı bir dönemdir ki dünyaya damgasını vurmuştur 68'liler.
Olaylar Fransa'da 1967 yılında başlıyordu.ABD'nin Vietnamı işgalini protesto eden binlerce sol görüşlü genç kendi aralarında bir dayanışma oluşturmuştu ayrıca De Gaulle'nin Milli Eğitim Bakanının hazırladığı eğitimde reform planı öğrencileri protesto hareketlerine sevketmişti
.Fransa genelinde bütün üniversiteler öğrenciler tarafından işgal ediliyor ve eylemler gittikçe sertleşiyordu.Mayıs 1968'de Fransız polisinin Sorbonne Üniversitesi'ni basmasıyla birlikte,tüm üniversitelerde çatışma hızla artmıştır.Bu dönemde hayati önem taşıyan bir husus var ise o da şüphesi Fransız işçi sınıfının öğrenci hareketlerine dahil olmasıdır.Fransız işçi sınıfının eylemlere dahil olmasıyla isyanın akışı değişmiş, devrimci bir çizgiye oturmuştur.
Bu dönemde 1967 yılında Küba devriminin simge ismi Ernesto Che Guevera'nın Bolivya ordusu tarafından öldürülmeside isyanları tetikleyen bir başka olaydır.
Türkiye'ye gelindiğinden ise 1960 ihtilalinden sonra yapılan anayasanın özgürlükçü olması Türkiye'de de protesto ve eylemlerin başlamasını kolaylaştırmıştır.1961 anayasasına göre önceden izin alınmaksızın toplantı ve yürüyüş hakkı getirilmiştir.Ayrıca temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması zorlaştırılmıştır.
Ülkemizde ki 68 hareketini yalnızca Avrupa ve ABD'de olan işçi eylemlerinden etkilenmiş gibi görür ve o yüzden başlamıştır dersek büyük bir yanlışa düşeriz.Örneğin ODTÜ Sosyalist Fikir Klubü 1965 yılında kurulmuştur,yine "özel okullar devletleştirilsin" eylemleri 7 Kasım 1967 tarihinde başlamıştır.
Bu dönemde 15 Temmuz 1968 tarihde ABD donanmasına ait 6. filoya bağlı bir uçak gemisi ve beş destrorey Dolmabahçe'ye demirler.Daha önce İstanbul Beyoğlu gibi eğlence merkezlerinin yoğun olduğu yerlerde eğlenen ABD askerlerini tartaklamak,üzerine kırmızı boya atmak gibi eylemler en sonunda Deniz Gezmiş gibi önemli ismlerin de katıldığı 6. Filo eylemiyle doruk noktasına ulaşmıştır.ABD askerleri sol görüşlü öğrenciler tarafından dolmabahçe'den denize dökülmüştür.
Türkiye'de 68 kuşağının öncü isimleri şunlardır.Deniz Gezmiş,Yusuf Aslan,Hüseyin İnan, Mahir Çayan,İbrahim Kaypakkaya,Harun Karadeniz,Sinan Cemgil,Alparslan Özdoğan vs dir.
68 hareketine damgasını vuran görüş "Milli Demokratik Devrim" tezidir.Mihri Belli'nin bu iki aşamalı tezine göre önce genç subaylar önderliğinde gerçekleşecek bir askeri darbe yapılacak, daha sonra şiddet kullanılmadan proleter devrime geçilecektir.Deniz Gezmiş ve Mahir Çayan grubu bu tezi desteklemişlerdir.Bu tezin gerçekleşmeyeceği anlaşılınca kendi mücadelelerini başlatmışlardır.
Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu Türkiye'de hükümete karşı silahlı mücadele veren ilk siyasi örgüttür.1971 kışında Ankara'da ki İş bankası Emek şubesini soyarak ilk eylemlerini gerçekleştirmiş oldular.4 Mart 1971'de 4 ABD askerini kaçırarak okudukları THKO bildirisyle kuruluşlarını ilan ettiler.ODTÜ yurtlarının çatışmalar yüzünden kapatılması üzerine kırda karargahlar kurmak üzere Anadolu'ya doğru yola çıktılar fakat Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan 16 Mart'ta Sivas'ta, Hüseyin İnan ve Mehmet Nakiboğlu 21 Mart'ta Kayseri'de yakalandı.
Denizlerin İdam süreci ve infazları olarak devam edecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder